سخنرانی شب چهارم حجت الاسلام کشوری

بسم الله الرحمن الرحیم

چهارمین جلسه هیأت انصارالحسین علیه السلام – محرم ۹۶

 تربیت و اداره جامعه

سؤال: چگونه خانواده را تقویت کنیم؟ راه حل عملی حفظ خانواده چیست؟

دو دسته عامل در نهاد خانواده تأثیر می گذارد، پس با تنظیم این ها، خانواده محکم می شود.

عوامل تحکیم خانواده:

عوامل درونی - عواملی که در اختیار اعضای خانواده است.

چند مثال از عوامل درونی مؤثر بر خانواده:

زن و مردی که موقع به هم رسیدن و موقع جدا شدن به هم لبخند میزنند، در روایات اجر زیادی برایشان ذکر شده است. بیش از پنجاه درصد برخوردهای انسانی متأثر از برخورد اول است.

در حدیث است که اگر زن از مردش بابت کار در خانه، جارو کشیدن، شیردادن به فرزند و ... طلب مزد کرد، باید قبول کرد. اگر به این سنت عمل کنیم یک احترام عملی است به زن، البته به خانمها توصیه می کنم تقاضا نکنند.

اکنون بعضی خانمها خارج از خانه تبرّج دارند، اما خودنمایی در خانه توصیه شده است.

اگر مردی به زنش بگوید دوستت دارم، تا آخر عمر در ذهن خانمش می ماند.

عوامل بیرونی - عواملی که در اختیار اعضای خانواده نیست. این عوامل به دست حکومت است.

مثال: جوامع غربی می گویند تمرکز برای توسعه جامعه، بهبود محیط کسب و کار است. یکی از مهمترین تفاوتهای دیدگاه اسلامی این است که اسلام می گوید مهمترین عامل پیشرفت جامعه، "بهبود محیط خانواده" است.

عوامل مؤثر بر محیط کسب و کار به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می شود. بهبود عوامل بیرونی با دولت است، مثلا توسعه زیرساخت راه برای ترانزیت کالای تولید کننده. مشابه کسب و کار، دولتها برای بهبود خانواده نیز مؤثرند و وظایفی دارند.

اکنون دو مکتب اقتصادی نهادگراها و نئوکنزیها در دولت و کشور ما هستند که راهبردهای آنها در حال اجرا است. اما راهبردهای آنها تاکنون جواب نداده است.

مثلاً اکنون مرد خانه مجبور است دو یا سه شیفت کار کند تا بتواند خانواده را اداره کند، چرا؟ چون راهبردهای دو مکتب ذکر شده نمی تواند فاصله فقیر و غنی را کم کند.

اقتصاد خانواده از عوامل بیرونی مؤثر بر خانواده است. اقتصاد ناعادلانه، تأثیربر نهاد خانواده دارد.

عوامل بیرونی مؤثر بر خانواده نیاز به برنامه ریزی دولت دارند.

ما باید برای اقتصاد معیشت محور برنامه داشته باشیم. ما اقتصاد خوب را اقتصادی می دانیم که همه فعالان اقتصادی، در آن با ضریب ۲ تا ۵ برابر نیاز معیشت یک خانواده تأمین شوند. نه اینکه عده ای فقط در حد بخور و نمیر! درآمد داشته باشند.

اگر تولید تبدیل به تولید خانوادگی شود، خیلی از مشکلات حل می شود. در مدل های تولید سرمایه داری، اول باید سود سرمایه دار تأمین شود، لذا سود کارگر تحت الشعاع قرار می گیرد. در بعضی بنگاهها در همین شرایط بد اقتصادی سود سرمایه دار ۱۰۰ برابر تکنسین فنی همان کارگاه است.

قبلا اگر کشاورز اول باید مبلغی به خان میداد، اما یک خان بود، حالا در هر قسمتی خان داریم! بخش خصوصی مشکلش همین است.

اقتصاد را به دولتی و خصوصی تقسیم می کنند. اما ما الگویی داریم که خانواده را محور بنگاه قرار می دهد، این فقط تئوری هم نیست، ما بنگاههایی شناسایی کردیم که فامیلی کار می کنند، در اینها فقط سود اصلی را یک نفر نمی برد، چون روابط دوستی و فامیلی برقرار است، لذا تنش ها بین کارگر و کارفرما کم می شود و مشکلات هردو حل می شود. ما باید صد هزار از این بنگاه تولید خانوادگی داشته باشیم. به دلیل اصل تازه خوری، نرخ عدالت و ... حیطه توزیع محصول محدود می شود. باید ثروت تولید شود، نه رقابت بین ثروتمندان. اکنون چون رقابت بین سرمایه دارها است، همدیگر را نابود و تضعیف می کنند.

پس یک راه تقویت خانواده، تقویت اقتصاد خانواده است. از راه های تقویت خانواده، عادلانه کردن اقتصاد جامعه است. اما روش ایجاد عدالت در حوزه اقتصاد چیست؟ عده ای گفته اند اول ثروت تولید شود، بعداً در مورد توزیع عادلانه اش در جامعه اقدام می کنیم. اگر عدالت در فرایند تولید نرود، ثروتمندان آنرا بازتولید نمی کنند. اکنون چرا اینقدر فرار مالیاتی داریم، بخصوص در سه دهک بالای جامعه؟

می گویند نفت حق بخش خصوصی است! اما نفت جزو انفال است که خداوند تکلیفش را در قرآن مشخص کرده، برای "اصلاح بین مردم" است. یعنی بهبود روابط انسانی، بهبود خانواده.

تا هنگامی که الگوی تولید به محوریت سرمایه داران هست، کشور تقویت نمی شود. مدل های اقتصادی کشور باید تغییر پیدا کند.

چقدر زنان سرپرست خانوار داریم؟ یارانه مستقیم به همه درست نیست، اما به افراد پایین جامعه مثل زنان سرپرست خانوار باید یارانه مستقیم داد.

در سال ۹۵ وزارت کار و رفاه کتابی به نام اقتصاد مقاومتی چاپ کرده که چاپ واشنگتن است! و در آن چگونگی بسط نظام سرمایه داری توضیح داده شده است!!!

اگر با سازمان برنامه و بودجه مشکل داریم سر این مسایل است.

حداقل یک سوم درآمد هر خانوار طبق محاسبات بانک مرکزی، در بخش مسکن خانوار هزینه می شود که البته ما در کلانشهرها آنرا بیش از نیمی از هزینه محاسبه کرده ایم. اما در این بخش، اکنون دولت خودش را کنار کشیده است.

دولت قبل هزینه ای کرد و از منابع دولتی و بانکها، طرحی در مسکن انجام داد.

ما اصل دخالت دولت را قبول داریم، اما پیشنهاد ما آن است که از بخش وقف هزینه آن تأمین شود. طبق برخی آمارها حدود نصف کشور ما وقف است. در اصفهان بیش از نصف شهر وقف است، یعنی اصفهانیها دیده اند سود زیادی در وقف وجود دارد!

پیشنهاد ما آن است که از محل موقوفات، دولت طبق طرح خاصی، خانه سازی کند و با شرایطی واگذار کند به زوج های جوان، در کمتر از ده سال مشکل مسکن حل می شود. همین الان آستان قدس دارد مسکن می سازد. اگر روی آن کار شود مردم سود اجتماعی و اخروی وقف را می بینند و کمک می کنند و اگر این کار حل شود نیمی از هزینه های ازدواج و خانواده حل می شود.

وقتی می گوییم خانواده را تقویت کنید یعنی طرحهایی اجرا شود که مشکلات عوامل بیرونی مؤثر بر خانواده را حل کند.

در نقشه راه ما تاکنون ۸۱ عامل مهم مضرّ در نهاد خانواده شناسایی شده است. بی دلیل نیست که اینقدر طلاق زیاد شده است. ما شهری را بررسی کردیم، دیدیم ۸۰ درصد خانواده ها دچار چالش هستند. علت آن بهینه نکردن فضای حاکم بر خانواده است. ما برای هر ۸۱ مشکل مربوط به خانواده، طرح عملیاتی ارائه کرده ایم!

ما طرح هایی داریم که تدوین می کنیم و بعداَ به مجلس می بریم. برنامه ششم را که دولت به مجلس برد، چرا برای اولین بار رد شد؟ به خاطر فعالیتها و روشنگری ها بود. از همین جا به آقای نوبخت و سازمان برنامه و بودجه می گویم، بیایید با قم بحث کنید برای برنامه هفتم. این مبارزه مقدس را ما تعطیل نمی کنیم.

ایدئولوژیک ترین دانشگاهها، دانشگاههای فنی هستند. من تعمد دارم که از دانشگاههای فنی نام می برم.

مشکل ها برمیگردد به نگاههای حاکم بر برنامه ریزی کشور. برنامه ریزی کشور باید به نگاه اسلامی برگردد.

پس چه کار باید کرد؟ بهبود مستمر فضای حاکم مؤثر بر نهاد خانواده

آینده روشن است. جوانها بیایید در پایان نامه هایتان این الگوی اسلامی پیشرفت را کار کنید.

یکی از عوامل بیرونی دیگر مؤثر بر خانواده، دستگاه آموزش و پرورش است و نقش خیلی مهمی دارد.

ان شا الله شب آینده یک عامل مؤثر بیرونی دیگر مؤثر در نهاد خانواده را توضیح می دهیم.